Hiện nay rất nhiều lĩnh vực trong cuộc sống từ điện tử, tài chính, kế toán… đều có sự xuất hiện của công nghệ Blockchain. Vậy Blockchain là gì? Cơ chế hoạt động ra sao? Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn trong nội dung bài viết dưới đây.
Thế nào là Blockchain?
Blockchain là công nghệ hiện đại hàng đầu. Đây là cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin theo dạng phân cấp ở các block (khối). Các khối này liên kết thông qua mã hóa, theo thời gian ngày càng mở rộng tạo nên một chain (chuỗi). Trong Blockchain, mỗi khối mới được tạo ra đều liên kết chặt chẽ với khối trước đó. Các khối này có thông tin về thời gian tạo ra khối cùng mã thời gian và các dữ liệu về giao dịch.
Hiểu theo cách đơn giản hơn thì Blockchain chính là cuốn sổ cái điện tử phân phối trên các máy tính khác nhau. Cuốn sổ này sẽ lưu lại các thông tin giao dịch và giữ cho thông tin không bị sửa đổi điều chỉnh thông qua bất cứ hình thức này.
Những thông tin lưu trên Blockchain được xác nhận thông qua rất nhiều máy tính. Những chiếc máy này kết nối với nhau bằng mạng lưới chung. Không có cỗ máy nào sửa đổi, thay thế, viết đè, xóa dữ liệu trên Blockchain được.
Blockchain được tạo ra vào năm 2008 bởi Satoshi Nakamoto. Đến năm 2009, công nghệ này đã hiện thực hóa, trở thành một phần không thể thiếu của tiền ảo bitcoin. Đây chính là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển của Blockchain và đồng tiền điện tử đầu tiên có mặt trên thế giới Bitcoin. Đặt nền móng cho quá trình hình thành và phát triển của sàn giao dịch bitcoin nói riêng và thị trường Crypto nói chung.
Tính chất của Blockchain
- Tính phi tập trung (Decentralized): Nền tảng này hoạt động độc lập thông qua những thuật toán máy tính. Không có tổ chức nào nắm giữ và điều khiển được Blockchain. Vì thế công nghệ này không bị tác động bởi bên thứ 3.
- Tính phân tán (Distributed): Dữ liệu trong các khối dữ liệu là giống nhau như phân tán ở nhiều nơi. Trong trường hợp nơi nào đó bị hỏng, mất thì dữ liệu vẫn không bị ảnh hưởng còn lưu ở các nơi khác.
- Không thay đổi: Dữ liệu một khi đã lưu lại trên Blockchain thì không thể sửa chữa hay thay đổi.
- Bảo mật: Muốn truy cập vào dữ liệu trên Blockchain thì phải nắm giữ khóa riêng tư (Private Key).
- Minh bạch: Người dùng có quyền xem lại các giao dịch đã lưu lại trên Blockchain. Nhờ thế mà dễ dàng kiểm tra đồng thời truy xuất được lịch sử giao dịch. Bên cạnh đó bạn còn có thể phân quyền để người khác xem được một phần thông tin trên nền tảng Blockchain.
- Tích hợp thêm Smart contract (hợp đồng thông minh)
Blockchain có cơ chế hoạt động như thế nào?
Cấu trúc của Blockchain
Mỗi Blockchain gồm 2 phần là Block ( gồm nhiều khối) và Chain (tất cả các khối đều liên kết chặt chẽ với nhau).
Cách hoạt động
Thông tin giao dịch của người dùng sẽ được ghi vào hệ thống tạo ra bản ghi (record). Các máy tính trong hệ thống sẽ tiến hành xác thực bản ghi có giá trị (gọi là node hay nút) dựa trên thuật toán đồng thuận của nền tảng.
Bản ghi vừa được xác thực của bạn sẽ cùng với những bản ghi đã xác thực của những người dùng khác xếp chồng lên thành khối thông tin (block). Block (khối) vừa được tạo thành sẽ thêm vào Chain (chuỗi) thông qua cách kết nối với Previous Hash của khối cần thêm cùng mã hash của khối trước đó, hình thành Blockchain ( chuỗi khối).
Khối đầu tiên được tạo thành do không có khối trước đó nên có mã Hash là 0. Khối này được gọi là Genesis Block hay khối nguyên thuỷ.
Cấu trúc của Block
Block sẽ có 3 phần là Data (dữ liệu), Hash (mã hàm băm) và Previous Hash (mã hash khối trước đó).
- Data (dữ liệu): Những bản ghi dữ liệu của người dùng đã xác thực sẽ được bảo vệ thông qua thuật toán mã hóa. Mỗi Blockchain lại có một thuật toán mã hóa riêng.
- Hash (mã hàm băm): Là chuỗi ký tự, số ngẫu nhiên, không giống nhau. Hash (mã hàm băm) đại diện cho block, dùng thuật toán mã hóa để mã hóa. Thông qua mã Hash (mã hàm băm) có thể phát hiện được những thay đổi ở các khối.
- Previous Hash (mã hash khối trước đó): Thông qua mã này thì sẽ biết được trong các khối liền kề, khối nào trước, khối nào sau.
Blockchain được dùng như thế nào?
Công nghệ chuỗi khối được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, từ cung cấp dịch vụ tài chính đến quản lý hệ thống bỏ phiếu. Sau đây là những cách sử dụng phổ biến nhất của blockchain:
- Tiền điện tử: Các ứng dụng phổ biến nhất của blockchain ngày nay là các loại tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum. Khi mọi người mua, trao đổi hoặc chi tiêu tiền điện tử, giao dịch được ghi lại trên blockchain. Càng nhiều người dùng tiền điện tử, đồng nghĩa blockchain càng trở nên phổ biến.
- Ngân hàng: Ngoài tiền điện tử, blockchain cũng được sử dụng để xử lý các giao dịch bằng các loại tiền tệ fiat như USD và EUR. Công nghệ này cho phép gửi tiền ngân hàng nhanh hơn và xác minh nhanh hơn các giao dịch ngoài giờ làm việc bình thường.
- Chuyển giao tài sản: Blockchain cũng có thể được dùng ghi lại và chuyển quyền sở hữu các loại tài sản khác nhau. Công nghệ này hiện đang rất phổ biến trong các tài sản kỹ thuật số như NFTs – đại diện cho quyền sở hữu nghệ thuật kỹ thuật số và video.
- Hợp đồng thông minh: Một công dụng khác của blockchain là các hợp đồng có thể tự thực hiện. Các hợp đồng kỹ thuật số này được tự động phát hành khi các điều kiện được đáp ứng.
- Giám sát chuỗi cung ứng: Chuỗi cung ứng chứa nhiều thông tin, đặc biệt là khi hàng hóa được vận chuyển từ một nơi nào đó trên thế giới. Lưu trữ thông tin này trên blockchain có thể giúp bạn dễ dàng quay lại và giám sát chuỗi cung ứng hơn.
- Bỏ phiếu: Các chuyên gia đang tìm cách áp dụng blockchain để ngăn chặn gian lận trong cuộc bỏ phiếu. Về lý thuyết, bỏ phiếu blockchain sẽ cho phép bất kỳ ai gửi một phiếu bầu không thay đổi.
Ưu nhược điểm của blockchain
Những lợi thế của blockchain
Những ưu điểm của blockchain có thể nói như sau:
- Độ chính xác của giao dịch cao hơn: Bởi vì các giao dịch blockchain phải được xác minh bởi nhiều nút. Điều này giảm thiểu sai sót.
- Không có người trung gian: Với blockchain, hai bên tham gia giao dịch có thể xác nhận và hoàn thành điều gì đó mà không cần thông qua bên thứ ba. Điều này giúp tối ưu thời gian và chi phí khi thanh toán cho các đơn vị trung gian như ngân hàng.
- Bảo mật bổ sung: Về lý thuyết, một mạng lưới phi tập trung như blockchain khiến ai đó gần như không thể thực hiện các giao dịch gian lận. Để thực hiện một giao dịch giả mạo, họ cần phải hack mọi nút và thay đổi tất cả dữ liệu trên sổ cái.
- Chuyển tiền hiệu quả hơn: Vì blockchain hoạt động 24/7, mọi người có thể chuyển tiền hiệu quả hơn, đặc biệt là trên phạm vi quốc tế. Họ không phải đợi nhiều ngày để ngân hàng hoặc cơ quan chính phủ xác nhận mọi thứ theo cách thủ công.
Nhược điểm của Blockchain
Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng blockchain vẫn gặp phải những nhược điểm sau:
- Giới hạn giao dịch trên giây: Blockchain dựa vào một mạng lưới lớn hơn để phê duyệt các giao dịch, vì vậy nó bị giới hạn về tốc độ di chuyển của nó. Ví dụ, mỗi giây, Bitcoin chỉ có thể xử lý 4,6 giao dịch.
- Chi phí năng lượng cao: Giữ tất cả các nút hoạt động để xác thực giao dịch tiêu tốn rất nhiều nguồn năng lượng hơn so với một số cơ sở dữ liệu hoặc bảng tính đơn lẻ. Điều này không những làm cho các giao dịch trên blockchain trở nên đắt đỏ hơn, mà còn tạo ra gánh nặng lớn hơn tới môi trường.
- Rủi ro mất tài sản: Một số tài sản kỹ thuật số được bảo vệ bằng các khóa mật mã, ví dụ như tiền điện tử trong ví blockchain. Bạn cần bảo vệ chúng cẩn thận. Nếu chủ sở hữu tài sản kỹ thuật số mất khóa mã hóa riêng tư cho phép họ truy cập vào tài sản của mình, thì hiện tại không có cách nào để khôi phục và tài sản đó sẽ biến mất vĩnh viễn.
- Tiềm năng cho hoạt động bất hợp pháp: Sự phân cấp của blockchain làm tăng quyền riêng tư và bảo mật. Tuy nhiên, điều này lại làm cho nó trở nên hấp dẫn, thu hút đối với bọn tội phạm. Truy tìm các giao dịch bất hợp pháp trên blockchain khó hơn so với việc thông qua các giao dịch ngân hàng gắn liền với tên tuổi.
Khi hiểu rõ hơn về Blockchain là gì? Cơ chế hoạt động ra sao? các bạn sẽ biết cách sử dụng công nghệ này hiệu quả nhất.
Ý kiến bạn đọc (0)